W takim stanie państwa, po śmierci Sobieskiego, został wybrany na króla elektor saski Fryderyk August z dynastii Wettynów, który jako August II Mocny panował w Polsce latach 1697-1706 i 1709-1733. Z unią polsko-saską wiązano spore nadzieje na wzmocnienie Rzeczypospolitej, odzyskanie utraconych terytoriów, a nawet przyłączenie Śląska i rozwój gospodarczy. August II przeszedł na katolicyzm co zjednało mu przychylność szlachty i wielu magnatów. Dobrze zapowiadające się panowanie Wettyna na tronie polskim doprowadziło wkrótce Rzeczypospolitą do wielkiego upadku, wręcz katastrofy, spowodowanej jego nazbyt ambitnymi planami dynastycznymi. August II wplątał ją w długotrwałą wojnę północną przeciw Szwecji (1700-1721), której skutkiem były wielkie zniszczenia i grabieże dokonywane na terytorium Korony i Litwy przez wojska szwedzkie Karola XII, rosyjskie Piotra I Wielkiego oraz saskie, a także nieopłacane oddziały polskie. Wkroczenie Karola XII do Rzeczypospolitej spowodowało podział wśród magnaterii i szlachty oraz zawiązanie zwalczających się dwóch konfederacji warszawskiej i sandomierskiej. Pierwsza z nich, powstała pod protektoratem króla szwedzkiego, wybrała na króla Stanisława Leszczyńskiego (1704), zaś druga trwała przy Auguście II. Ten po zajęciu Saksonii przez wojska Karola XII zrzekł się korony polskiej w 1706 r. Trzy lata później po klęsce Szwedów pod Połtawą, odniesionym przez Piotra I, Wettyn wrócił na tron i usunął Leszczyńskiego z Polski. Następnie podjął on próbę wzmocnienia swojej władzy w Rzeczypospolitej przy pomocy saskiej armii, co doprowadziło do zawiązania konfederacji tarnogrodzkiej i wojny szlachty z saskimi wojskami. Do kompromisu doszło w 1717 r. na tzw. sejmie niemym przy udziale Rosji, która od tej pory mieszała się w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Sasi musieli wycofać się z Polski, uregulowano też sprawy wzajemnych relacji Saksonii z Rzeczypospolitą oraz wprowadzono ograniczone reformy skarbowo-wojskowe. Zniszczenia wojenne i wieloletnie epidemie spowodowały nieomal całkowity upadek państwa. Społeczeństwo było wyczerpane wojnami, pogrążone w marazmie i kryzysie moralnym, a prywata zdominowała życie publiczne. Po wojnie północnej Rzeczypospolita stała się areną bezwzględnych zmagań dwóch koterii magnackich Czartoryskich z Potockimi i coraz bardziej traciła swoją suwerenność, stając się przedmiotem rozgrywek międzynarodowych Rosji, Austrii i Prus. W tej trudnej sytuacji pewną duchową nadzieję na lepszą przyszłość budziła koronacja Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej koronami papieskimi od Klemensa XI, dokonana 8 września 1717 r.