Kapituła w Alcalá

Karmelici bosi odbyli już dwa spotkania, które według prawa kanonicznego możemy nazwać “kapitułami prowincjalnymi”, obydwa w Almodóvar del Campo w 1576 i 1578. Spotkanie w 1581 w Alcalá de Henares ma w pełni charakter prawdziwej kapituły prowincjalnej terezjańskiej rodziny.

Papież Grzegorz XIII dnia 22 czerwca 1580 ogłasza brewe Pia consideratione, na mocy którego przyznaje karmelitom bosym prawo posiadania prowincji niezależnej od karmelitów trzewiczkowych. Rozmowy prowadzone w Rzymie przez Jana od Jezusa (Roca) i Diega de la Trinidad, a nade wszystko mocne poparcie Filipa II odniosły oczekiwany efekt. ojciec Jan dobrze przewidywał. Już w pierwszych dniach sierpnia 1580 matka Teresa, pewna ogłoszenia brewe papieskiego i znając jego główne postanowienia, nie może się powstrzymać, aby nie napisać do Marii od św. Józefa, przeoryszy w Sewilli i zaufanej sobie osoby: “Niech będzie pochwalony Bóg, który nam zesłał tak wielką łaskę; możecie Mu dziękować” Nie tylko Matka Założycielka, ale cała rodzina karmelitów bosych raduje się tym wydarzeniem.

Realizacja brewe została powierzona ojcu Juanowi de las Cuevas, dominikaninowi, przeorowi klasztoru San Gines w Talavera de la Reina. Otrzymawszy to zlecenie w styczniu 1581, w lutym ogłasza zebranie kapituły na dzień trzeciego marca tego samego roku. Jan od Krzyża jest jednym z wezwanych: udaje się tam jako rektor z Baeza w towarzystwie Innocentego od św. Andrzeja.

Zgromadzenie kapitulne rozpoczęło się w zapowiedzianym dniu, z udziałem dwudziestu członków. Został zredagowany specjalny dokument dotyczący odłączenia, zgodnie z którym klasztory karmelitów bosych zostały uniezależnione od karmelitów trzewiczkowych, tworząc samodzielną prowincję. Oprócz urzędowych członków kapituły, do udziału w jej obradach zostali wezwani wszyscy zakonnicy klasztoru św. Cyryla w Alcalá, gdzie odbywało się posiedzenie. Wraz z komisarzem apostolskim i innymi obecnymi znakomitościami duchownymi, dokument podpisali jako świadkowie: markiz de Mondejar i jego brat don Enrique de Mendoza.

Czwartego marca, w sobotę, około dziewiątej trzydzieści rano, zgromadzenie wybrało czterech definitorów lub doradców: trzecim został ojciec Jan od Krzyża. Nie przerywając sesji, około godziny jedenastej przystąpiono do wyborów pierwszego prowincjała karmelitów bosych. Zgodnie z życzeniem i przewidywaniami matki Teresy został wybrany ojciec Hieronim od Matki Bożej (Gracian). Ponadto otrzymali głosy: Antoni od Jezusa (siedem), Gabriel od Wniebowzięcia (jeden) i Mikołaj od Jezusa i Maryi (Doria) (jeden).

Następnego dnia, w niedzielę, odbywa się procesja do kościoła katedralnego, w której wzięły udział uniwersytet, władze miasta, przedstawiciele świeckiego i zakonnego kleru oraz mnóstwo ludzi. Mszę śpiewał ojciec Antoni od Jezusa, a kazanie wygłosił prowincjał. Z okazji zgromadzenia kapituły odbyły się również uroczystości akademickie.

Kapituła, po ustanowieniu prowincji i wyborach, zajęła się redagowaniem nowych konstytucji dla braci i sióstr, praw, które tak bardzo zajmowały i niepokoiły matkę Teresę. Kapituła zatwierdziła też nowe fundacje, wśród nich w Valladolid, w Salamance, w Lizbonie; zatwierdziła wreszcie wysłanie misjonarzy do Konga w celu nawracania pogan. Zgromadzenie kapitulne, ustanawiając nową prowincję, kładzie kres trudnościom i problemom, jakim karmelici bosi byli zmuszeni stawiać czoło. Mówi o tym Teresa w Fundacjach (29, 30.33): “Z woli Boga dokonał się podział między karmelitami bosymi a trzewiczkowymi, gdyż utworzona została niezależna prowincja: było to wszystko, czego pragnęliśmy dla naszego spokoju i zgody”.

W niektórych zarządzeniach, wydanych przez kapitułę, można by dojrzeć rękę ojca Jana, a przynajmniej odnotować ich wielką harmonię z jego duchem i sposobem bycia. Na przykład te z nich, które dotyczą ubóstwa, nie “proszenia o jałmużnę w sierpniu w stodołach, a także na ulicach osiedli”, obowiązków we wspólnocie: “zmywanie naczyń, zamiatanie i inne zwykłe prace rozdziela się równo na wszystkich, nie wyłączając ani prowincjała, ani przeora, ani innych osób”; różnych prac ręcznych, które muszą wykonywać także “chórzyści, jeśli nie mają, innych obowiązków, aby utrzymywać w dobrym zdrowiu ciało poprzez pracę fizyczną”