Biały płaszcz

Do maryjnej symboliki nawiązuje również biały płaszcz Karmelu zakładany w czasie uroczystości liturgicznych. Początkowo karmelici nosili opończe (carpeta) w białe i szare pionowe pasy. Było ich siedem, cztery białe i trzy szare. Opończa miała kształt prostokąta: długa na 2 m i szeroka na 1,5 m. Szerokość pasów wynosiła więc ok. 30 cm. Zarzucano ją na ramiona i wówczas sięgała do bioder. Niektóre obrazy przedstawiają pustelników odzianych opończą w pasy poziome. Jest to przedstawienie niehistoryczne. Opończa miała swoją wymowę w warunkach Palestyńskich. W Europie okazała się jednak problemem natury estetycznej, stanowiąc powód do żartów i drwin, zniechęcając potencjalnych kandydatów do życia karmelitańskiego. Z technicznego punktu widzenia była trudna do wykonania; musiała być tkana w całości. Wcale też nie kojarzyła się z Maryją, a przecież karmelici z wielką determinacją zabiegali o uznanie swej maryjnej nazwy. Bywało więc, że nazywano ich “zakonnikami w pasy”, jak chociażby w Anglii (Striped Brothers) czy we Francji (les Barrés). Dopiero gdy Kapituła Generalna w Montpellier (1287) decyduje o zmianie pasiastej opończy na białą, a papież Honoriusz IV udziela pozwolenia, biały płaszcz zaczyna się odtąd kojarzyć z maryjnym wymiarem karmelitańskiej duchowości i ułatwia przyjęcie się nazwy Zakonu: Bracia Matki Bożej z Góry Karmel.

W czasie gdy Karmel przyjmuje biały płaszcz za swój oficjalny znak, istnieje jeszcze niewielki mendykancki zakon Błogosławionej Maryi Matki Chrystusa (Fratres Ordinis Beate Mariae Matris Christi), którego bracia również noszą biały płaszcz. Gdy zakon ten został rozwiązany (1274), karmelici mogli już bez przeszkód utożsamić się z nowym znakiem swej maryjnej konsekracji.

Biel przywołuje na myśl czystość. Płaszcz Karmelu ma w tym względzie podwójne odniesienie. Mówi o konsekracji zakonnej, której częścią jest ślub czystości, ale odwołuje się także do tajemnicy poczętej bez grzechu Maryi. W obydwu jednak przypadkach wprowadza w Jej misterium, ukazując Ją z jednej strony jako wzór dziewiczego oddania się Bogu, a z drugiej strony jako tajemnicę samą w sobie, którą z szacunkiem i podziwem adorują czyste serca aniołów i świętych.