W nowej rzeczywistości



W wyniku zmiany granic państwa polskiego po II wojnie światowej poza jego terytorium znalazły się klasztory we Lwowie i w Wilnie. W 1946 r. obie wspólnoty musiały opuścić swoje domy: karmelitanki lwowskie osiedliły się w Kaliszu, wileńskie zaś we Wrocławiu. W mieście tym od 1933 r. istniał klasztor karmelitanek bosych, założony przez siostry z Kolonii. Podczas oblężenia miasta ich klasztor został spalony, a zakonnice zamieszkały u sióstr urszulanek. Po wyzwoleniu miasta prowincjał polski skontaktował się z nimi i zaproponował im założenie wspólnego klasztoru z karmelitankami polskimi. One wyraziły na to zgodę. W październiku tego samego roku karmelitanki Niemieckie opuściły Wrocław udając się do Bawarii. W 1948 r. zgromadzenie wrocławskie zamieszkało w obecnym domu.

Okres II wojny, światowej nie wpłynął ujemnie na stan posiadania karmelitanek bosych. Wprawdzie utraciły one klasztory we Lwowie i Wilnie, ale stratę tę nadrobiły już podczas wojny, zakładając nowe domy w Warszawie i w Zakopanem, po wojnie zaś w Kaliszu i Wrocławiu. W sumie liczba domów wzrosła do dziewięciu. W tym samym czasie wzrosła również liczba zakonnic. W 1939 r. we wszystkich klasztorach było tylko 3 nowicjuszki. W 1945 r. liczba zakonnic wzrosła do 127, a w 1947 r. do 149, w tym 17 nowicjuszek. Rozwój ten w znacznym stopniu był zasługą ówczesnego prowincjała, o. Józefa Prusa, który nie zniechęcał się trudnościami wojennymi, myślał o przyszłości, nawet w przepełnionym klasztorze krakowskim polecił przyjmować nowicjuszki i odważnie inicjował powstanie nowych klasztorów.

Pierwsze lata po zakończeniu II wojny światowej były w klasztorach karmelitanek okresem stabilizacji i przystosowania się do nowych warunków. Potem nastąpiły lata stalinizmu, kiedy to nie tylko nie można było myśleć o nowych fundacjach, ale ciągle żyło się obawą likwidacji wszystkich zakonów. Przełom październikowy w 1956 r. także w dziejach zakonów otworzył nową kartę. W dziesięcioleciu 1957-1966 powstało pięć nowych klasztorów karmelitanek bosych. Pierwszy z nich założyły karmelitanki poznańskie w Częstochowie (1957); klasztor ten od 1968 r. pozostaje pod jurysdykcją biskupa. W 1958 r. powstały klasztory w Kielcach i Elblągu, a w 1966 r. – w Lublinie (od 1984 r. w Dysie) i Bydgoszczy (od 1973 r. w Tryszczynie).

W latach siedemdziesiątych większość klasztorów karmelitanek bosych cierpiała na brak powołań. Sytuacja ta zmieniła się po I pielgrzymce Ojca św. Jana Pawła II do Ojczyzny, która wpłynęła na ożywienie życia religijnego w Polsce, zwłaszcza wśród młodzieży, która zwróciła się ku Kościołowi, szukając w nim ideałów i oparcia dla siebie. Daje się w tym czasie wyraźnie zauważyć wzrost zrozumienia dla życia kontemplacyjnego i dla modlitwy. Owoc tych zmian jest wyraźnie widoczny także w klasztorach karmelitanek bosych. W 1982 r. wszystkie klasztory liczyły 29 nowicjuszek i 11 postulantek. Umożliwiło to podjęcie nowych fundacji. W 1981 r. klasztor z Elbląga zrealizował fundację w Gdyni, karmelitanki z Częstochowy osiedliły się w Szczecinie (1983 r.)

W 1984 r. wspólnym wysiłkiem zgromadzenia poznańskiego i krakowskiego z Wesołej powstał klasztor w Oświęcimiu, w 1985 r. we Włocławku (fundacja kaliska), w 1989 r. w Katowicach (fundacja wrocławska).

Obecnie polskie karmelitanki bose posiadają następujące fundacje: Borne-Sulinowo, Charków (Ukraina), Częstochowa, Dys, Elbląg, Ełk, Gdynia, Gniezno, Hafnafjördur (Islandia), Kalisz, Karaganda (Kazachstan), Katowice, Kielce, Kijów (Ukraina), Kodeń, Koszyce (Słowacja), Kraków-Łobzów, Kraków-Wesoła, Łasin, Łódź, Osiny Nowe, Oświęcim, Poznań, Przemyśl, Rzeszów, Spręcowo, Szczecin, Tarnów, Tromso (Norwegia), Tryszczyn, Usole Syberyjskie (Rosja), Warszawa, Włocławek, Wrocław i Zakopane.